Mevcut küresel ekonomik durumu tanımlayan uzmanlar, giderek artan bir şekilde "Stagflasyon" terimini kullanıyor. Ve henüz gerçek bir krizden söz edilmediğini ve aşağı yönlü hareketin ılımlı olarak adlandırılabileceğini hemen düzeltmelerine rağmen, bazı karakteristik işaretler gerçekten fark edilebilir. Ne olduğu ve dünyayı, ülkeyi ve her bir vatandaşı neyin tehdit ettiğini, daha iyi gezinmek ve spekülasyona daha az odaklanmak için anlamaya değer.
Konseptin kökeni ve bileşenleri
"Stagflasyon" terimi, "Durgunluk" ve "Enflasyon" olmak üzere iki ekonomik kavramın türevidir. Birincisi, ekonominin depresif durumuna, GSYİH'deki düşüşe ve artan işsizliğe, ikincisi - fiyatlardaki artışa atıfta bulunur. Kural olarak, bu iki süreç birbirini dışlar. Nüfusun azalan gelirleri, zorunlu işsizlik ve satın alma gücünün düşmesi, üretici ve satıcıları iştahlarını yumuşatmaya ve fiyatları düşürmeye zorluyor. Bu nedenle deflasyon (enflasyonun tersi) ekonominin durumu hakkında en iyi sinyal olarak görülmez. Bu, durgunluğun, yani ekonomik depresyonun habercisi veya sonucudur.
Satın alma gücünün artması (vatandaşların elindeki para arzının artması, teminat mevcudiyeti nedeniyle isteyerek verilen krediler, istikrarlı ödemeler, gelecekte finansal istikrara olan güven) kaçınılmaz olarak paranın kısmen değer kaybetmesine yol açar - Belli bir aşamada, üretime sahip olanların ve harcamak isteyen vatandaşların talebini karşılayacak zamanı yoktur. Bir kıtlık başlar ve zaten fiyatlarda, yani enflasyonda bir artışa yol açar.
Stagflasyon, aşağı yönlü ekonomik gelişmenin yükselen fiyatlar ile birleştiği ekonomik bir olaydır. Daha önce imkansız olarak kabul edilen şey.
Böyle bir sürecin tehlikesi, ondan kurtulmanın zorluğunda yatmaktadır. 1938'de, stagflasyon teorisinin geliştiricilerinden biri olan Alvin Hansen, bu tür koşullar oluştuğunda, Amerika Birleşik Devletleri'nin bütün bir yüzyıl boyunca - para arzı eksikliği ve elde tutma arzusu - kriz uçurumuna düşebileceğini belirtti. yatırımları o kadar azaltacak ki, ekonominin krizden çıkaracağı hiçbir şey kalmayacak. Bir zincirleme reaksiyon, istisnasız tüm sektörleri koyabilir. Alvin Hansen'in o zamanki tahminleri gerçekleşmedi, ancak hesaplamalar hala kullanılıyor.
Stagflasyon terimi, ilk olarak 1965'te bir parlamento toplantısında ülkedeki duruma yanıt olarak belirtildi. Bu yüzden Ian Norman McLeod yazar olarak kabul edilir. Güvenle stagflasyon olarak adlandırılabilecek dönemler, hemen hemen tüm büyük ekonomilerde yaşandı.
Ekonomik sürecin tarihsel örnekleri
Stagflasyon durumu temel ekonomik teoriye uymaz, bu nedenle en açık şekilde pratik örneklerde görülür. Stagflasyonun, basit bir deyişle, üretimdeki düşüşün arka planında yükselen fiyatlar olduğu göz önüne alındığında, bunları bulmak zor değil. Klasik bir örnek, 70'lerin başındaki Amerika'dır. Nixon tarafından fiyat seviyesinin paralel kontrolü ile altın standardının reddedilmesi, birçok içsel sürecin şok edici bir şekilde durmasına neden oldu. GSYİH'yı azaltmak için yerel gıda ve temel gıda üretimini yavaşlatan zincirleme bir reaksiyonla iç talepteki düşüş. 1973'te patlak veren (OPEC'in üretimi kısma kararının yol açtığı) yakıt krizi, önce yakıt, sonra da ilgili tüm kaynaklar için fiyatları artırdı. Bu durumda ekonominin kurtarıcısı, kilit oranı o zaman %20 ile rekor seviyeye çıkaran Paul Volcker oldu. Bu, fonlarıyla ekonomiyi yükseltmek mümkün olan yatırımcılarla ilgilendi.
Biraz önce, İngiltere bir stagflasyon dönemi yaşadı. Süveyş krizi fiyatların artmasına neden oldu, ayaklanmalara ve işçi grevlerine yol açtı. Üretimin durdurulması sadece sorunu daha da kötüleştirdi - personel değişiklikleri başladı, yeni acele kararlar, enflasyonda% 25'e artış. 1970 yılına gelindiğinde, nüfusunun üçte birinin grevde olduğu ülke, ulusal para birimine olan güvenini tamamen kaybetmişti. Aynı zamanda hükümet çevrelerinde tam olarak anlaşılan yatırımcılar ülkeyi terk etti. Durum, İngiliz hükümetinin dönmek zorunda kaldığı IMF tarafından kurtarıldı. 2,3 milyar sterlinlik dilim (12'de 2022 milyar sterlinden fazla) ekonomiyi yerden yere vurdu. Güçlü bir liderin rolü de küçümsenemez - Margaret Thatcher, bir krizde yerine getirilmesi imkansız olan koşullar altında üretimi engelleyen sendikalara karşı mücadeleye başladı.
Rusya'da buna yakın bir örnek, 90'lar ve banknotlara ek sıfırlar çizilmeye zorlayan hiperenflasyondur. Artan işsizlik ve değer kaybeden ruble zemininde yükselen fiyatlar, ülkeyi ekonomik bir uçuruma sürükledi. Ancak ekonomistler bu duruma stagflasyon demek için acele etmiyorlar. Stagflasyon, basit bir deyişle, uçuruma yavaş bir kaymadır ve SSCB'nin çöküşüyle birlikte düşüş ani oldu. Nobel ödüllü Milton Friedman kendi terimini önerdi - "Çöküş" kelimesini temel alarak, yani keskin bir düşüş.
Stagflasyon belirtileri
Önerilen ekonomik modeller, stagflasyonun temel özelliklerini belirlemeyi mümkün kılmaktadır. Bunlar:
- ulusal para birimindeki değer kaybının bir göstergesi olarak artan ithalat fiyatları;
- potansiyel olarak umut vaat eden şirketlerde bile özel yatırım hacminde bir azalma;
- iş ve vatandaşların borç yükünün yüzdesinde artış, takipteki kredilerin payında artış;
- işletmelerin mevcut üretim seviyesini koruyamamaları veya ciroda zorunlu bir düşüş nedeniyle işsizlikte artış;
- nüfusun gelirinde ve dolaşımdaki para kütlesinde genel bir azalma, daha düşük bir fiyat kategorisindeki mallara olan ilgi.
Tüm bu süreçler oldukça pürüzsüzdür ve 3-5 yıl içinde durumu kademeli olarak ağırlaştırabilir. Bazı durumlarda, çöküş daha da ani olabilir - belirli bir olaya veya bunların kompleksine tepki.
Tablo "stagflasyonun nedenleri"
|
Arz şoku - arz ve talep arasındaki dengede keskin bir değişiklik, arz fazlası veya kıtlığı, değerde bir değişikliğe neden olur. |
etkisiz ekonomi politikası |
|
Enerji fiyatlarındaki çığ gibi patlayıcı büyüme, tüm mal ve hizmetlerin maliyetinde bir artışa neden olur, üretim maliyetleri artar, bu da üretimin karlılığını azaltır. |
Kontrolsüz enjeksiyonlar ve iş üzerindeki eş zamanlı baskı (vergiler, aşırı kontrol) nedeniyle para arzında artış. Nakit sıkıntısı çeken müşterilerden gelen artan talep nedeniyle azalan GSYİH. |
Tanımın karmaşıklığı, bu işaretlerin her birinin ayrı ayrı tamamen zıt bir sürecin işareti olabileceği gerçeğidir. Bunun ekonomik stagflasyon olduğunu söylemek sadece işaretlerin toplamına izin verir.
Stagflasyonun ana nedenleri ve önkoşulları
Önerilen örnekler, stagflasyonun ana nedenlerini ve aşamalarını türetmemize izin veriyor. Konseptin kendisinden iki ana blok geliyor.
Tetikleyici bile olabilecek birkaç ek önkoşul da vardır:
- Temel malların maliyetinde artış. Fiyatlar, rekabet eksikliğinden yararlanan ve yalnızca para kazanma arzusu tarafından yönlendirilen tekelciler tarafından yükseltilebilir. Sebepler ayrıca nesnel olabilir - vergi oranı, hammadde ve kaynak fiyatlarındaki artış, kredi yükündeki artış ve daha önce alınan yükümlülüklerin ödenmesi ihtiyacı.
- Hammadde fiyatlarının spekülatif olmayan nedenlerle artması. Dolayısıyla askeri çatışmalar, büyük doğal afetler, yeni lojistik planlar geliştirme ihtiyacı müdahale edebilir. Zincir çok seviyeli olabilir - gübre eksikliği tahıl sıkıntısına neden olur, süt ürünleri ve et büyür, tüm yiyecek sepeti daha pahalı hale gelir.
- Dolaşımdaki para arzındaki artış nedeniyle paranın değer kaybetmesi. Nüfusu desteklemek veya huzursuzluk seviyesini azaltmak isteyen hükümet, destek önlemi olarak para dağıtıyor. Arz ve talep arasındaki dengesizlik (para var ama mal yok) fiyatların tekrar yükselmesine neden oluyor. Para yeniden değer kaybediyor ve sıradan vatandaşlar yaşam standartlarındaki düşüşten memnun değil.
Küresel ekonomik krize yol açan olaylar zinciri basit ve kapsamlı görünüyor. Yüksek fiyatlar alıcıları durdurur. Üreticiler yavaşlamak, işçi çıkarmak zorunda kalıyor. İşsizlik satın alma gücünü azaltır ve yine işletmeleri daha az üretmeye zorlar.
Aynı zamanda bir kısır döngüye giren devlet, ek bir halka haline gelebilir. Sosyal projeler için para bulmaya ve vatandaşları rahatlatmaya çalışan hükümet, işletmeler üzerinde baskı kurmaya başlar. Kayıplar nedeniyle girişimciler ciroyu azaltır ve hatta üretimi kapatır. İşsizlik artıyor.
Stagflasyonla mücadelenin küresel ve özel yolları
Stagflasyonun temel sorunu olan kısır döngü etkisidir. Keskin bir geri dönüş için aynı ciddi ve kapsamlı önlemlere ihtiyaç var. Popüler, pratikte henüz test edilmemiş olmasına rağmen fikirler:
- Aktif yatırım ve yatırımcılar için kapsamlı destek. Yatırım yapmak isteyenler için vergi indirimleri ile birlikte kamu yatırımları, ekonomiyi canlandırmalıdır.
- Krizden yavaş yavaş çıkma pahasına iş dünyası, her düzeyde rezerv devlet fonlarının harcanması anlamına gelmez, yapısal dönüşümler.
- Vergi indirimleri, hayati mallar ve kilit üretim alanları üzerinde devlet kontrolü, antitröst yasaları. Merkez üretimini başlatmak için uluslararası topluluklardan borç almak mümkündür.
- Şok yöntemi, kurumsal sektörü stabilize etmek için hedeflenen bir emisyondur. Yazarlar, enflasyondaki artışın daha az sorun olacağına ve yumuşak bir kredi politikasının üretime başlayacağına inanıyor.
Tüm analistler, dünyadaki durumu stagflasyon olarak adlandırmak için çok erken olduğu konusunda hemfikirdir, ancak gerçekten de bunun işaretleri var (enerji kaynaklarıyla ilgili sorunlar, işletmelerin cirosunda azalma, orta ölçekli işletmelerin iflas etmesi ve kapanması). Aşağı yönlü hareket 3-5 yıl daha devam edebilir ve küresel ekonominin sonunda ne kadar zarar göreceğine ve önceki seviyelere ulaşmasının kaç yıl alacağı bu süreçteki eylemlere bağlı olacaktır.
